Kadının kocasına rızık isteme yolunu göstermesi, onun da kabul etmesi.
2680. Kadın dedi ki: “Bir güneş doğmuş, bütün cihan ondan aydınlanmıştır.
O, Tanrı vekîli, Tanrı halîfesidir. Bağdat şehri, onun yüzünden bahar gibidir.
O padişaha ulaşabilirsen padişah olursun. Ne vakte kadar ikbâl sahibi olmayanların yanına gidip duracaksın?
İkbâl sahiplerinin dostluğu kimyâ gibidir. Onların nazârına benzer kimyâ nerede?
Ahmed’in gözü Ebûbekir’e değince o bir tasdîk yüzünden Sıddık olmuştur.”
Hazreti Muhammed Efendimiz, selâm olsun üzerine, “Allah, bir kuluna hayır vermek isterse kalbinde iki göz açar, o kul o gözlerle gayb âlemini görür” diye buyurur.
Yüce Pîr Mevlâna, selâm üzerine olsun, bir gazelinde şöyle seslenir:
“Biz dünya mârekesinden ve Mansûr’un nüktesinden evvel, can âleminin Bağdat’ında ‘Ene’l-Hakk’ nârâsını vurur idik.”
İkbâl sahibi bir Tanrı halîfesinin, yâni insan-ı kâmilin nazârına mazhâr olanlar, o nazârın kimyâsıyla, bakır iken altın hâline gelirler, derviş hırkası giyip, yokluğa ererler ve can âleminin Bağdat’ında canlar güneşini temâşâ ederler.
Dîvân şâirlerinden Ruhî de, ruhu şâd olsun, ne güzel söyler…
“Çıkılmaz benlikle arş-ı dîdâra,
Varını, yoğunu yak da gel, derviş!
Ene’l-Hakk uğrunda çekilip dâra,
Mansûr’un camını çak da gel, derviş!
Erenler bağından koku al, koku,
Ârif ol, kitab-ı elesti oku,
Mânâ tezgâhında dîbâlar doku,
Hülleyi sırtına tak da gel, derviş!
Mürşide teslîm ol mevtâlar gibi,
Sükût eyle, görme, âmâlar gibi,
Lâkin zamanında deryâlar gibi,
Coşup çağlayarak ak da gel, derviş!
Çıkmasın ‘Sekahüm’ remzi dilinden,
Mürşidini Hakk bil çıkma yolundan,
Koku alacaksan mânâ gülünden,
Ruhî’nin kalbine bak da gel, derviş!”
Ve Âriflerin Menkîbeleri’nde, insan-ı kâmilin nazârının vasıfları hakkında, Yüce Pîr Mevlâna’dan şöyle rivâyet edilir:
“Babamın temiz ruhuna yemin ederim ki, hakîki ve doğru şeyh, müridi farkına varmadan onun işini tamamlar, hiç bir mücâhede ve hizmet etmeden onu Tanrı’ya ulaştırır ve yine onu öyle bir mertebeye kavuşturur ki, müridin bakır vücudu başkalarının bakır vücudunun iksiri olur. Nihâyet o bakırları altın yapar ve kimyâ hâline getirir. Bu kuvvet ve kudret Muhammed dininden olanların ve ona uyanlarındır.
Şiir:
Kimya ile bakırı altın etmek tuhaftır.
Şu bakıra bak ki, her an kimyâ yapıyor…”