Ay: Kasım 2019

Av hayvanlarının tevekkülü çalışmaya tekrar tercih eylemeleri.

948. Hepsi ona bağırarak dediler ki: “Sebep tohumlarını eken o hârisler…

949. Kadın, erkek nice yüzbinlerce kişi, neden oldu da zamâne menfaatlerinden mahrûm kaldılar?

950. Dünyanın başlangıcından beri yüzbinlerce kavim, ejderha gibi ağız açmışlar.

951. O bilgili, idrâkli kavimler hileler düzmüşler, tedbirlerde bulunmuşlardır. Öyle tedbirler ki o tedbirlerle dağ bile tâ dibinden kopar, yerinden ayrılır.

952. Tanrı, onların hile ve tedbirlerini ‘O tedbirler yüzünden dağların tepeleri bile oynar, yıkılır, dümdüz olurdu’ diye anlattı.

953. O avlanmalarından, o çalışmalarından ezelde verilen kısmetten başka bir şey yüz göstermedi…

954. Hepsi tedbirlerden de âciz kaldılar, çalışmadan da; ortada Tanrı’nın işi ve hükümleri kaldı.

955. Adı, sanı belli kişi! Kazanmayı bir addan başka bir şey bilme; ey kurnaz ve hilekâr adam! Çalışmayı bir vehimden başka bir şey sanma.”

Şöyle bir deyiş vardır: Duvara dayanırsın, bir gün gelir yıkılır; insana dayanırsın, bir gün gelir ölür; iyisi mi sen Allah’a dayan, çünkü O ne yıkılır ne de ölür…

Hazreti Mevlâna, “Sebeplere mübâşeretle dünya tâlibi, taate sarılmakla din tâlibi; Tanrı erlerine hizmetle de Hakk tâlibi olursun” diye buyurur ve şöyle devam eder: “Gönlü kırık kimse Müslümandır. Seleflerimiz kırık vücutlu olmuş, gönüle ulaşmış ve, ‘Ben, gerçekten Muhammedî’yim’ sözünü tamamiyle bırakmışlardır. Gönlü kırık olan bir kavim ‘Rabbim, çok yüksektir’ dedi. Bununla da kanaat etmediler. Hastaya, Âyet’el Kürsî okuyan bir kavim de olur. Bir kavim de vardır ki Âyet’el Kürsî’dir. Davette hem kahır hem de lütûf vardır. Halvette ise sadece lütûf vardır.”

Hasan Dede, “Herkes halveti soruyor, halvet nedir diyor?” der, “Halvet, kimseyi dinlememek, Allah’la beraber olmaktır. Son perde, insanın kendisidir. O kalkınca, ebedî dirilik başlar. İnsan, büyük bir kitaptır ve içinde her şey yazılıdır. Fakat karanlıklar ve perdeler bırakmaz ki insan içindeki o ilmi okuyabilsin. Bu perdeler ve karanlıklar; bu dünyadaki türlü türlü meşguliyetler, insanın dünya işlerinde aldığı çeşitli tedbirler ve nefsin sonsuz arzularından başka bir şey değildir.”

Kâinatta her varlığın bir ismi var; insanların da, kadın-erkek çeşitli isimleri var. Fakat isimlerden kurtuldun mu, o zaman orada sadece tevhid var.

Nitekim, “İsimden çok ne var?” der Hasan Dede, “İsimler sıfattır; zât ise her şeyi çevreler. İsim, bir bağdır, tek bir bağ. Hâlbuki zât, hiçbir şeyin zıddı değildir, çünkü tevhiddir. Biz kendi küçük aklımızla, her şeyi çevreleyen o kudreti de küçültüyoruz. ‘Ali’ diye isimlendirince, o kudret her şeyiyle beraber; ‘Ali’ olunca, ‘Rabb’ül-Âlemin’ olmaz, küçülür. Allah’a isim koyunca, O’na hudut çiziyoruz. Sonra o hududun içinde seyrediyoruz O’nu. Allah’ı esmâdan çıkarıp, hüsnâda seyrettik mi, o zaman O bütün kâinatı kaplar. Hüsnâ, Allah demektir.”

Kasîde:

“Hakk yoluna düşenlere mahrem oldum. Herkesin madde peşinde koştukları bir zamanda mânâya önem verenlere hemdem oldum, arkadaş oldum. 

Altı yönden de dışarda mânevî bir kubbe gördüm. Ben o kubbeye toprak oldum. Yeksân oldum, kan oldum, aşkın damarlarında coşarak dolaşmaya başladım. Gözyaşı oldum, Hakk aşıklarının gözlerinden aktım. 

Bazen beşiğinde konuşan İsa gibi baştan başa dil kesildim. Bazen de Meryem gibi susan bir gönül oldum. 

Hazreti İsa’nın, Hazreti Meryem’in kaybettikleri bir şey vardı ya, eğer bana inanırsan bil ki; o kaybedilen şey ben oldum. 

Zevâlsiz aşk neşterine karşı yüzlerce defâ yara oldum, merhem oldum. 

Her adımda Azrâil benim yol arkadaşım olmuştu. Ondan korktum, perişan oldumsa canım çıksın. 

Ölümle yüzyüze savaşa giriştim. Korkmak şöyle dursun, karşıma çıktığı için ölümün kendisinden neşeler aldım, sevinçler elde ettim. 

Varlık yükünü tamamiyle sırtımdan attım, ölümsüzlük üzengisine ayak bastım, ölümsüzlük atına bindim. 

Gerçi belim çeng gibi büküldü ise de, yine de sen ölümsüzlük ney’inin sesini benden duy, benden işit! 

Benim için Şems-i Tebrizî bayramların en büyüğü olan ‘Îd-i Ekber’ idi. İşte ben o bayrama büyük bir kurban oldum.”

Aslanın yine çalışmayı tevekküle tercih etmesi.

929. Aslan dedi ki: “Evet ama kulların Tanrı’sı bizim ayağımızın önüne bir merdiven koydu.

930. Dama doğru basamak basamak çıkmalı, burada cebrî olmak ham tamahtır.

931. Ayağın var, nasıl olur da kendini topal edersin; elin var, niye pençeni saklarsın?

932. Efendi, kölenin eline beli verince söylemeden dileği malûm olur.

933. Bel gibi olan el de, Tanrı işâretlerindendir. Sonu düşünmek hassası da onun ibâreleridir.

934. Tanrı’nın işâretlerini canına nakşederek ve o işârete vefâkârlık ederek can verirsen,

935. Sana nice sır işâretleri bahşeyler; senden yükü kaldırır, seni iş güç sahibi eder.

936. Şimdi yük altındasın; Tanrı sana yükler bindirir… Şimdi onun emrini kabul edersen; sonra seni makbûl eder.

937. Şimdi onun emrini kabul edersen, sonra o emirleri söylersin. Şimdi vuslat ararsan, sonra vâsıl olursun.

938. Tanrı’nın nimetine şükretmeye çalışmak kudrettir. Senin cebrîliğin ise o nimeti inkârdır.

939. Onun verdiği kudrete şükretmek kudretini arttırır. Cebîrse nimeti elinden çıkarır.

940. Senin cebrîliğin yolda uyumaktır, uyuma; o kapıyı, o dergâhı görmedikçe uykuya dalma!

941. Ey dikkatsiz cebrî! Sakın o meyve dolu ağacın altından gayrı bir yerde uyuma.

942. Ki rüzgâr hep dalları silkip başına çerez ve azık döksün.

943. Cebrîyeye inanmakla yol kesen haydutlar arasında uyumak müsavîdir. Vakitsiz öten kuş nasıl olur da kurtulur?

944. Onun işâretlerine burun kıvırıyorsan kendini erkek mi sanıyorsun? Dikkat edersen anlarsın ki kadınsın!

945. Sendeki bu kadarcık akıl da zayî olur, aklı uçan başsa buyruk kesilir!

946. Zîrâ şükretmemek uğursuz ve ayıp bir şeydir; o hâl, şükretmeyeni, tâ ateşin dibine çeker götürür.

947. Tevekkül ediyorsan çalışmak hususunda tevekkül et; önce kazan sonra Tanrı’ya dayan!”

Hazreti Mevlâna, “Yaratıcı, ele, ayağa bir dert verince, elin ayağın senin için bir yılan olur. Ey el! Bizden başkasının yardımını isteme! Ey ayak! En son gidilecek yerden başka yeri isteme!” diye buyurur.

Hasan Dede de şöyle bir misâl veriyor ve diyor ki: “Bir ustaya, ama gerçek bir ustaya, bir hamur verdiniz mi, o usta o hamurdan sayısız suretler meydana getirir. Yâni simit yapar, poğaça yapar, börek yapar… Hepsinin ana maddesi nedir? Hamur. Pekâlâ, aynı hamur usta olmayan birinin eline geçse, o ne yapar? O da sadece ekmek yapar, çünkü işlemesini bilmez. Bizler insanlık tohumunu ekiyoruz, ama müridin de o tohuma bakması, büyütmesi lazım. Eğer çalışılırsa, gün gelir o tohumdan yine bir suret doğar. Hayat nefesledir, hiçbir şeyi boşvermemek gerek. İnsana boşverme yoktur, daima çalışmak vardır.”

“Hakk senden razı olursa, yer, gök senin için âdî birer bende olur. Yılanı senin eline âsâ yapar, düşman için de âsâyı ejderha eder” der Sultan Veled, “Öyleyse Hûdâ’ya sarıl, aletten korkma, aleti kullanan Allah’tan kork. Hakk’tan başkasını görmek, Hakk’tan başkasından korkmak, şirk olur. Şirkin bir de mânevî kısmı vardır. Eğer iyi kulak verirsen onu da söyleyeyim. Dinin zâhiri şekli dil ile ikrârdır ki bu, halk arasında kolay bir şeydir. Sen kelime-i tevhîdi söyledin mi, herkes sana mümin der ve öyle bilir. Fakat mânevî muvahhit o kimsedir ki o, Hakk’tan başka şeye iltifat etmez.”

Akıl, aşk, mârifet insanı Hakk’a ulaştıran merdivenlerdir; fakat Hakk’ın nazargâhı olan gönül hepsinden üstündür.

Hasan Dede bir şiirinde şöyle seslenir bizlere…

“Bir vücud şehrine vardı yolumuz, 

Süzdü iliklerden getirdi bizi. 

Sevgi denizine dalıp yüzerken, 

Gönül kuyusuna indirdi bizi. 

Yaradan’ın ismi ‘Ah’ ile başlar, 

Sevgimize şahit dağlar, ağaçlar. 

Olgunlaşıp beyaz olunca saçlar, 

Muhabbet meyinden kandırdı bizi.

Âyetler döküldü dillerimizden, 

Arınmış nur akar hallerimizden, 

Almak bitti vermek yüreğimizden, 

Kulluk pazarında buldurdu bizi. 

Gerçeğin sözünün mânâsı ağır, 

Hakk’a varmak zordur, 

Bilmez ki kör ile sağır, 

Bir gönüle girmezsen, 

Çağır… Ah çağır… 

Ummanı deryaya daldırdı bizi. 

Aşık der, bulduk toplandık çiçekten, 

Yenilen bal olduk. 

Bu yolda ölmeden evvel öldük, 

Kudretin balına bandırdı bizi…

Kasîde:

“Ey aşıklar, boş durmayın, şu beden yükünü üstünüzden atmaya çalışın! Çünkü, beden ile can kalmayınca, gönlünüz şu ağır beden yükünden kurtulur da gökyüzüne uçar gider. 

Gönlünüzü, canınızı hikmet suyuyla yıkayın, gönül tozları gitsin de, gözleriniz hasretle şu kirli yeryüzüne takılıp kalmasın, göklere çevrilsin. 

Dünyada bulunan her şeyin canı aşk değil midir? Aşktan başka ne varsa hepsi de fânî, hepsi de ölür gider. Dünyada ebedî olarak kalan ancak aşktır!

Ey insanoğlu, senin yokluğun doğuya, ecelin de batıya benzer. Bu doğu ile batı, başka bir gökte bulunmaktadır. Çünkü senin şimdi gördüğün gökyüzü de fânîdir. O da gelip geçicidir. 

Göklerin yolu, senin içindedir. Aşk kanadını çırp da uçmaya bak! Aşk kanadı kuvvetlenince artık merdiven kaygısı, merdiven gamı kalmaz. 

Dünyayı dışından görme, çünkü senin gözünün içinde bir başka dünya var. Bundan senin haberin yok. Sen bu görünen dünyaya gözünü kapa da, gözünün içindeki dünyayı görmeye çalış! Şunu iyi bil ki, sen iki gözünü de kapayınca, bu gördüğün dünyadan hiçbir şey kalmayacaktır. 

Senin gönlün bir dam gibidir. Hislerin, duyguların, gönül damının oluklarına benzer. Oluklar kalmayınca, sen damdan su içmeye bak. 

Sen bu gazelin tamamını, geri kalanını gönlümden, gönül defterimden oku! Sen benim dilime bakma, çünkü zamanı gelince dil de kalmaz, dudak da kalmaz! 

İnsanın bedeni yaydır. Sözü, nefesi de beden yayının oklarıdır. Ok ile okluk gidince yay bir iş yapamaz.”

Av hayvanlarının tevekkülü çalışmaya tercih etmeleri.

915. Hayvanlar, ona: “Çalışıp kazanmak, bil ki, halkın itikâd zayıflığı yüzünden, hârislerin boğazları miktarınca bir riyâ lokmasıdır.

916. Tevekkülden daha güzel bir kazanç yoktur. Esâsen Hakk’a teslîm olmadan daha sevgili ne var?

917. Çokları belâdan belâya; yılandan ejderhaya sıçrarlar.

918. İnsan hile etti, ama hilesi ona tuzak oldu… can sandığı, kan içici bir düşman kesildi.

919. Kapıyı kapadı, hâlbuki düşman evinin içindeydi. Firavun’un hile ve tedbîri de işte buna benzer masallardandı.

920. O kin güdücü, yüzbinlerce çocuk öldürdü; aradığıysa evinin içindeydi.

921. Mâdemki bizim gözümüzde birçok illet var; yürü, kendi görüşünü dostun görüşünde yok et!

922. Bizim görüşümüze bedel onun görüşü, ne güzel bir karşılıktır. Bütün maksatları onun görüşünde bulursun.

923. Çocuk; tutucu, koşucu değilken babasının omzuna biner.

924. Fakat kuvvetlenip küstâhlaşınca, elini, ayağını şuraya buraya salmaya başlayınca hemen zahmet ve ıstıraba düşer.

925. Halkın canları; el ayak sahibi olmazdan, beden kaydına düşmezden evvel vefâdan sefâya uçuyordu.

926. Vakta ki, ‘İniniz’ emriyle hapsolundular, hiddet, hırs, kanaat ve zarûret kayıtlarına düştüler.

927. Biz, Hakk’ın ayâli ve süt isteyen yavrularıyız. Peygamber, ‘Halk, Tanrı ayâlidir’ dedi.

928. Gökten yağmur veren, rahmetiyle can vermeye de kâdirdir” dediler.

Yüce Pîr Mevlâna buyurur ve der ki: “Âdemoğlu dediğin, dünya sandığına konmuş bir aslandır. Sandık kapanmış, kilitlenmiştir. O da kendisini yorgun ve bitkin göstermektedir. Ama günün birinde bir coştu, bir kükredi de sandığı kırıp parçaladı mı nelere gücü yettiğini, ne işler edeceğini o vakit görürsün.”

“İnsan vücudu Allah tohumunun kabuğudur. Çırpınıp bu nefs denilen kabuktan kurtulursak ne âlâ… Yoksa kabuk olarak kalırız. Kabuğunu kırıp içinden çıkabilen görecek ki, bu kabuğun altında sadece Allah varmış” der Hasan Dede ve şöyle devam eder: “İnsan çok mukaddes bir varlıktır; çok mukaddes bir varlık… Fakat kendinden haberi olmadığı için, Allah’ı kendi dışında aradığı için hatalardan kurtulamıyor ve bütün ömrü sıkıntılarla, hüzünlerle geçip gidiyor. Biz, ‘Ben biliyorum!’, ‘Ben yapıyorum!’ dediğimiz için, bizi çevreleyen Kudret’i meydana çıkaramıyoruz. Öyle bir kanun ki, biz ‘Benim!’ derken, o Kudret çekilip gidiyor; biz ortada kalakalıyoruz. Kendimize yine kendimiz engel oluyoruz. Kendimize şu soruyu sormalıyız: Acaba ben kimim? Bu bedenin içinde konuk olan kim?..”

Mevlâna’mızın buyurduğu gibi: “Ey can! Acaba kim olduğundan haberin var mı? Ey gönül sendeki konuğun kim olduğunu biliyor musun? Ey beden! Sen her hileye bir yol arıyorsun. Seni kendine çeken O’dur, seni arayanın kim olduğunu anla!”

Fakat, ‘mâdemki bizim gözümüzde birçok illet var’ ve göremiyoruz; o hâlde, gözümüzü gören bir göze teslîm ederiz; o göz de, yol gösterici mürşid-i kâmilin gözüdür. Gözümüz onun gözüyle birleşirse, bir de bakarız ki, gözümüz de, gönlümüz de birdenbire açılmış. Onların bizlerden tek istediği sadece bir gönüldür… ‘Bizim görüşümüze bedel onun görüşü, ne güzel bir karşılıktır. Bütün maksatları onun görüşünde bulursun.’

Yüce Mevlâna yine şöyle buyurur: “Yüce göklere çıkmak, ancak doğru yolu bulma kuvvetiyle olabilir. İnsan, doğru yolu ancak Allah’dan çekinen kulun ruhunu, göklerden şeytanları kovan şahaplardan koruyan kuvvetle bulabilir. Yok olmadıkça hiç kimseye ululuk tapısına varmaya yol yoktur. Göklere yücelme nedir? Şu yokluk. Aşıkların yolu da yokluktur, dini de.”

Mâdemki, ‘İniniz’ emriyle hapsolunduk, hiddet, hırs, kanaat ve zarûret kayıtlarına düştük.’ Bu yeryüzünde, Rabb’in hâlifesi olarak yaratılmış iken, ‘bozgunculuk eden kan dökücü’ bir hâle geldik; o hâlde varlığımızı, ‘gökten yağmur veren, rahmetiyle can vermeye kâdir’ olanda yok edelim de, ‘Dönünüz’ emriyle elsiz, ayaksız olarak sefâ yurduna, asıl vatanımıza geri dönelim, yücelelim.

Kasîde:

“Gökyüzünden, Ülker yıldızından cana şöyle bir ses geldi: ‘Sen, yeryüzüne mensûb değilsin; sen, ötelerden geldin! Bu yüzden, aklını başına al da, yücelere yüksel, tortu gibi dibe çökme!.. 

Hiç kimse eşinden dostundan, eski bildiklerinden bu kadar uzun müddet seferde, yolculukta kalamaz! Bu ne bitmez bir yolculuk; artık şehrine geri dön!’

Sonunda; ‘Geri dön!’ sesini o padişahtan, o padişahlar padişahından duydun.

Ey zavallı; bu dünyayı, bu yıkık yeri ancak baykuşlar yurt edinir! Sen, ötelerden geldiğin hâlde, nasıl oluyor da bu yıkık yerde oturuyorsun?

Kendisine dikenden döşek döşeyen kişinin yanı, beli, sırtı hiç rahat eder mi, dinlenir mi? 

Her nefeste yüzlerce Çin’e, Maçin’e değer hikmetlerle canı neden beslemiyorsun, süslemiyorsun? 

Fakat, boş sözlerden, dedikodulardan ibâret olan hikmetlerle değil, insanın canını Allah’a yaklaştıran, mânen Allah’ı görür, hisseder hâle getiren hikmetlerle beslemelidir! 

Sen, bir inci ol, mücevher ol da, isteseler de istemeseler de alsınlar, seni taca taksınlar! 

Eğri büğrü yürüyen ayak gibi olma! Bırak şu eğri yürüyüşü de, elif gibi dümdüz ol, dosdoğru ol! 

Mezarlığa git de taşın, kerpiçin altına bak; yatanların başlarını ayaklarından ayırt edemezsin! 

Allah’ım! Sen, canları, Yasîn soyunun gittiği yoldan canlara ulaştır!

Nasıl ki, dua etmek bizden, kabul etmek de Sen’den ise, dualarımızı, Yasîn soyundan gelenlerin dualarına kat! 

Allah’ım! Nasıl ki, bizim işimiz az bir ihsanda bulunmak, Sen’in şânın da azı çok görüp beğenmekse, lütfet de, bize o çeşit yardımda bulun! Azımızı çok olarak kabul buyur! 

Allah’ım! Bizi, nefsanî arzulardan, bedenimize ait isteklerden, kibir ve hiddetten kurtar, akıl ve vicdan âlemine ulaştır! Bizi, asıl vatanımız olmayan şu dünyadan al, ötelere, yücelere götür!”

“Cezbeyi aşkın kemâli bil! Çünkü o, aşığı Hûda’ya eriştirir. Cezbe hâlinde aşk-ı muhabbet, Hakk’tır. Onun nuru senin ruhuna sirâyet eder de sen, aşkı kendinin zannedersin.” Sultan Veled

886. İşte en güzel sözleri söyledikçe hep böyle sözlerin çıkmakta, Tanrı rahmeti inmektedir ve bu iki hâl sende daimîdir.

887. Farisî söyleyelim: Bu şevk ve cezbe, o zevkin geldiği taraftan gelir.

888. Her kavmin gözü, bir günceğiz zevk sürdüğü cihette kalmıştır.

889. Yakînen her cinsin zevki kendi cinsiyledir. Bak; cüzün zevki kendi küllünden olur.

890. Yâhut o şey, bir cinse katılma kâbiliyetinde olur da ona erişirse o cinsten oluverir.

891. Su ve ekmek gibi ki, bizim cinsimiz değilken bizim cinsimizden oluverdi ve vücudumuzu besledi, kuvvetimizi arttırdı.

892. Su ve ekmeğin suretâ bizimle cinsiyeti yoktur, ama sonucu bakımından onu cinsimiz bil.

893. Eğer, bizimle cins olandan başka bir şeyden zevk alıyorsak o ancak bizimle cins olana benzer bir şeydir.

894. Cinse benzeyenden alınan zevk, daimî değildir. O zevk arîyettir. Arîyet nesne ise akîbet bâkî kalmaz.

895. Kuş, ıslıktan zevk alsa da cinsini bulamayınca ok gibi uçar gider.

896. Susuz kimseye serâb zevk verir, fakat ona erişince kaçar ve yine su arar.

897. Müflisler altının kalpından hoşlanırlarsa da, o altın darphânede rüsvâ olur.

898. Dikkat et; altın suyu ile boyaman seni yoldan alıkoymasın! Dikkat et; bâtıl hayal seni kuyuya düşürmesin!

899. Kelîle’den şu hikâyeyi oku ve kıssadan hisse almaya bak!

Hazreti Mevlâna bir kasîdesinde şöyle seslenir bizlere…

“Sayısız yıldızları bağrına basmış olan gökyüzü, hudutsuz ve çok büyük olduğu hâlde Allah’ın kudreti etrafında bir değirmen taşı gibi döner durur.

Ey can! Sen de böyle bir Kâbe’nin etrafında dön! Ey dilenci; sen de nimetlerle dolup taşan böyle bir sofranın etrafında dolaş! 

Kâinatı yoktan yaratan Allah’ın aşkı ile mest oldun! Artık elin ayağın bir işe yaramaz. Bu yüzden sen onun aşk meydanında elsiz, ayaksız top gibi yuvarlan!

Etten, kemikten bir yığın, bir gölge varlık olan bedenin değil de gönlün; dönen dolaşan bir kişi, dünyanın canı olur; gönüller kapan bir güzel hâline gelir.

Baştan başa gönül kesilen, gerçekten aşık olan kişi pervâne olur da aşk mumlarının etrafında döner durur.

Çünkü onun maddî varlığı, bedeni balçıktan yaratılmıştır ama, gönlü ateştendir, alevdendir. Her cins kendi cinsine meyleder.

Her yıldız göğün etrafında döner. Çünkü cins cinsi ile anlaşır, onunla safâ bulur, huzura kavuşur.

Mıknatıs nasıl demiri çekerse, benlikten kurtulan, yok olan kişi de yokluğa kapılır, yokluğun çevresinde döner, dolaşır.

Ey zavallı insan! Senin varlığın Hakk’ın varlığı önünde yoktur. Yoktan ibârettir. Sen var gibi görünen bir yoksun. İşte bu hakîkati anlarsan şaşılıktan kurtulursun.”

“Her şey yokluktan varlığa kavuşur” der Hasan Dede ve, “Her şeyi renkli ve sayılı gören bizleriz, oysa varlık bir tanedir. Tevhidde, isteyenle istenilenin sıfatlarını ayrı gören kimse, ne isteyen olmuştur, ne de istenilen. Yolumuz insanlık yolu, sevgi ve aşk yoludur. Bu yolu anlamak ve hedefe ulaşmak için gönül şarttır. Boş muhabbetlerle insan hiçbir yere varamaz” diye buyurur.

Nitekim, ‘cüzün zevki kendi küllünden olur; yâhut o şey, bir cinse katılma kâbiliyetinde olur da ona erişirse o cinsten oluverir.’ Aynı şekilde Allah’ta yokolma kâbiliyetinde olan insan da, o zevke erişirse, ondaki nihâyî varlık sadece Allah olur.

Bir şiirinde ne güzel söyler Hasan Dede…

“Biz yokluk şerbetini içmiş, güneşin çocuklarıyız, 

Kendimizden geçmişiz, yok olmuşuz fakat, 

Akılların sahibi ve varlığın kaynağıyız. 

Biz güneşten ayrı değiliz, yalnız bir örtüyle gezeriz. 

Bize gerçek imanla teslim olan herkese, 

Gün gelir bu örtüyü çekeriz. 

Biz sevginin türlü görünümlerinde, 

Güneşin şuaları gibi yansıyan, 

Tüm gamları kederleri mutluluk yapan, 

Âb-ı hayat kaynağının sahibiyiz. 

Âb-ı hayatın kendisiyiz ey güzel dost, 

Gözlerime derinden bir bak da gör, 

Sana senden yakın olan tek kişiyim ben. 

Aşka koş, aşka sarıl, aşka düş…”